عید نوروز نزدیک است. عیدی باستانی برای ایرانیان تا در آن خستگی طول سال را با در کنار هم بودن از تن بدر کنند. هر کس برای گذراندن تعطیلات برنامه هایی دارد. برخی رفتن به سفر را انتخاب می کنند. عده ای ترجیح می دهند به دیدار دوستان و آشنایان خویش روند، برخی تفریحات و گردش های درون شهری را برمی گزینند و هر کس به گونه ای خود را مشغول می سازد. در لا به لای این برنامه های بسیار خوب، می توان فرصتی را برای خودسازی و تربیت نفس خویش قرار داد. بهترین راه برای تربیت نفس نیز تدبر در قرآن و بهره گیری از معارف ناب آن است.
تربیت نفس و تدبر در قرآن
پرورش و پیشرفت روحی هر انسانی در گرو آن است که برخی رفتارها و خصائص را ترک کرده و به برخی نیز تمسک جوید. هیچ انسانی نیز از زمان تولد کامل نیست و هر کس به تناسب روحیات و شرایط نیازمند هادی و هدایتگر می باشد.
در این میان، قرآن به عنوان آخرین و کامل ترین کتاب آسمانی، بهترین
راه برای رسیدن به کمالات بالای روحی است و راه بهره گیری در این کتاب نیز
تدبر در آن است. امری که در قرآن بارها مورد تأکید قرار گرفته و بشر را
بدان امر کرده است: "أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ
أَقْفَالُهَا "؛ "آیا به آیات قرآن نمىاندیشند یا [مگر] بر دل هایشان قفل
هایى نهاده شده است." (محمد/24)
اگر آدمی با چشمانی باز و جویای حقیقت به پیشگاه قرآن قدم گذارد بی شک راه را پیدا کرده و سعادتمند خواهد شد.
امام
صادق(علیه السلام) مىگوید: "بر شما باد توجه به قرآن: آنچه را در آن
بیابید که سبب نجات کسى پیش از شما بوده، بپذیرید، و از آنچه سبب هلاک کسان
پیش از شما شده دورى گزینید". (صافی، ج 1، ص 10)
استفاده از فرصت ها
متأسفانه مشغله های زندگی و روزمرگی های ایجاد شده برای آدمی، منجر به جدایی روزافزون انسان از خدا شده است. نهایت وقتی که بسیاری از ما برای خواندن خدا می گذارد آن است که نمازهای پنجگانه را به جا آورد.
در
این میان خواندن و تدبر در قرآن، بخش بسیار کوچکی از زندگی بسیاری از ما
مسلمانان را تشکیل می دهد. بسیاری از ما نمی توانیم حتی قرآن را به شکلی
صحیح تلاوت کنیم و این امری بسیار اسف بار برای جامعه ی مسلمین است.
کاش
هر یک از ما تلاش می کرد فرصتی را برای خواندن این کتاب ارزشمند به دست
آورده و اندکی از معارف آن بهره گیرد. روزهای تعطیل، به ویژه تعطیلات عید نوروز، می
تواند فرصت مناسبی برای نیل به این هدف باشد. بی شک در این فرصت چند روزه
زمان هایی خالی برای خواندن این کتاب مقدس به دست می آید. لازم نیست این
زمان طولانی باشد و بخشی طولانی خوانده شود، خواندن حتی یک آیه و تدبر در
آن بسیار ارزشمند خواهد بود.
در اوقات عید می توان زمانی را اختصاص داد و با افراد خانواده کنار هم نشسته آیاتی از قرآن را خوانده، معنی کرده و با در نظر گرفتن مطالب یک کتاب تفسیری، که مورد تأیید باشد، در مورد آیه و مضامین آن با یکدیگر بحث نماییم
در
حدیثی از امام صادق علیه السلام درباره اصحاب پیغمبر (صلی الله علیه و
آله) آمده است که یکى از ایشان در مدت یک ماه یا کمتر یک بار خواندن قرآن
را به پایان مى رسانید. ایشان خطاب به وی فرمودند: "قرآن نباید به شتاب
خوانده شود، بلکه لازم است به آهستگى و با توجه خوانده شود، و چون به
آیهاى برسى که از بهشت در آن سخن رفته، در آنجا توقف کن و از خداى تعالى
خواستار بهشت شو، و چون به آیهاى برسى که در آن از آتش یاد شده، توقّف کن و
از آتش به خدا پناه بر". (صافی، ج 1، ص 44)
در اوقات عید می توان زمانی
را اختصاص داد و با افراد خانواده کنار هم نشسته آیاتی از قرآن را خوانده،
معنی کرده و با در نظر گرفتن مطالب یک کتاب تفسیری، که مورد تأیید باشد،
در مورد آیه و مضامین آن با یکدیگر بحث نماییم.
با این روش علاوه بر آنکه فرصتی برای با هم بودن و با هم صحبت کردن به دست آورده ایم ـ امری که در خانواده های امروزی بسیار کم رنگ شده است ـ ، فرزندان خویش و سایر افراد خانواده را نیز با قرآن و مضامین آن آشنا می سازیم و فرصتی مغتنم برای رشد و تعالی خود و خانواده هایمان ایجاد کرده ایم.
