همتایی قرآن و اهل بیت
امروزه توجه نکردن به همتایی و همسویی این دو ثقل عظیم الهی جامعه اسلامی را در حیرت و گمراهی فروبرده. ممکن است عدهای به قرآن یا گروهی به اهلبیت (ع) رجوع کنند یا حتی به هر دو به صورت مجموع توجه کرده باشند، اما از همگرایی و همآوایی این دو که با بیان شریف نبوی (ص) کاملا روشن شده است، غافل باشند.
تبیین همتایی این دو وزنه وزین الهی و هماهنگی این دو حقیقت ربوبی که میراث ماندگار رسول اکرم (ص) و نیز راز بقای دین و رمز جاودانگی هدایت و سعادت مجتمع انسانی است، با بیان رسا و قلم شیوای حکیم فرزانه آیتالله جوادی آملی، در آثار مختلف به گویش یا نگارش در آمدهاست.
کتاب «همتایی قرآن و اهل بیت (ع)» گفتهها و نوشتههای این حکیم فرزانه است که از آثار گوناگون ایشان گرد آمده و با چینشی نو، تنظیم و نگارش یافته است. این کتاب در سه بخش قرآن، اهل بیت (ع) و همتایی قرآن و اهل بیت (ع)، نخست بهصورتی جداگانه، به شناخت و ویژگیهای قرآن و اهل بیت (ع) توجه میکند و در نهایت در بخش پایانی وجوه همتایی و همآوایی قرآن و اهل بیت (ع) را برمیشمارد.
این بخش از سه فصل قوام یافته است؛ در فصل یکم «شناخت قرآن»، به مساله چیستی آخرین برنامه الهی برای هدایت بشر پرداخته است. در این بخش کتاب با استمداد از اثر گرانسنگ قرآن در قرآن جلد نخست از مجموعه عظیم تفسیر موضوعی قرآن کریم، کلام الهی (قرآن) را محور شناخت قرار داده و با موضوعاتی چون نور بودن قرآن، تبیان بودن قرآن، کلام الهی و تکلم الهی به تبیین ابعاد مختلف وجودی این کلام مقدس پرداخته است.
بخش دوم، مباحث مطرح درباره نزول قرآن را جستجو میکند، گفت: فصل دوم این بخش، با طرح سه مساله مبدأ نزول قرآن، چگونگی نزول قرآن و هدف نزول قرآن. فصل سوم بخش نخست نیز ویژگیهای قرآن نام دارد که به سه ویژگی و خصیصه مهم قرآن؛ یعنی معجزه بودن، جاودانگی و تحریفناپذیری میپردازد.
در این فصل، نخست به صورتی موجز و گویا به تعریف معجزه پرداخته میشود، سپس معجزه بودن قرآن و ابعاد آن بررسی میشود. این فصل همچنین با طرح مساله تحریف ناپذیری قرآن، دلایل عقلی و نقلی پیراستگی قرآن از آسیب تحریف را بیان میکند.
بخش دوم با عنوان «اهلبیت(ع)»، در دو فصل نگاشته شده است، فصل نخست این بخش، همچون بخش یکم به مساله شناخت اهل بیت (ع) پرداخته است و با تمسک به مباحث تفسیری درباره آیه تطهیر، ابتدا به معنای لغوی و اصطلاحی اهل بیت (ع) در آیه توجه کرده و سپس با به دست دادن ملاکها و معیارها در شناخت، به معرفی مصادیق اهل بیت (ع) در آیه پرداخته، شیوههای تبلیغی پیامبر اکرم (ص) را برای معرفی اهل بیت (ع) و نیز انحصار آن در خمسه طیبه (ع) و امامان معصوم (ع) را بیان میکند.
فصل دوم این بخش که ویژگیهای اهل بیت (ع) نام دارد به چهار ویژگی و خصیصه بارز اهل بیت (ع)؛ یعنی عصمت، ولایت، علم و مجاری شناخت خدا میپردازد. شایان توجه اینکه این چهار ویژگی نیز با توجه به آیات کلام الهی بررسی شدهاست.
بیتالغزل این کتاب بخش پایانی آن با عنوان «وجوه همتایی و همآوایی قرآن و اهل بیت (ع)» است این بخش، با پنج عنوان قرآن و عترت، تفسیر صراط مستقیم، پیوند قرآن و اهل بیت (ع)، اهل بیت (ع) بیانگر معارف قرآن، تعامل متقابل اهل بیت(ع) و قرآن و وجوه هماهنگی قرآن و اهل بیت(ع)» مباحث بسیار ارزشمندی را در این رابطه در اختیار علاقهمندان قرار میدهد.
در بحث «وجوه هماهنگی قرآن و اهل بیت(ع)» مباحثی چون جامعیت عینی و علمی، هماهنگی درونی قرآن و اهل بیت(ع)، مبارزهطلبی قرآن و عترت، جاودانگی قرآن و اهل بیت(ع)، برتری قرآن و اهل بیت(ع) بر پیامبران و کتب دیگر، همتایی در محکم و متشابه، جهانی بودن قرآن و اهل بیت(ع)، ولایت قرآن و اهل بیت(ع) و حیاتبخشی مطرح شده است.
با وجود اینکه در بخش همتایی قرآن و اهل بیت(ع) مباحث کمنظیری در اختیار تشنگان معارف دینی قرار گرفته است، در پایان نیز چکیده مباحث کتاب در سه صفحه به همراه فهارس کتاب قرار گرفته است. امید است که انتشار این اثر، در جهت روشنتر ساختن مواضع اصیل دین به کار آید و جامعه جوان کشور را با ابعاد عمیقتر و تازهتر دین آشنا سازد.